સીદીભાઈને સીદકા વહાલાં
સીદી એટલે હબસી જાતિ અને સાકા એટલે તેમનાં બાળકો. હબસી જાતિનાં બાળકો તેમનાં આનુવંશિક ગુણ પ્રમાણે કાળા જ હોય છે. બીજાને એ ગમે કે ના ગમે પણ સીદીબાઈને તો એ વહાલાં જ હોય. માની મમતા પોતાના સંતાનના રૂપ-રંગ કે ગુણ-અવગુણ જોતી નથી પરંતુ સીદીભાઈને પણ સીદકા વહાલાં હોય છે માટે આ કહેવત અસ્તિત્વમાં આવી.
પોતાનું બાળક કાળુ કે અપંગ હોય પણ વહાલું લાગે તે સનાતન સત્ય છે. જન્મથી જ અંધ કે અપંગ બાળકનું મા-બાપ પોતે વૃદ્ધ થાય તો પણ કેટલું કાળજીથી જતન કરે છે, તેવા કિસ્સા સમાજમાં આજે પણ આપણી આસપાસ જોવા મળે છે. ઝૂંપડીમાં રહેતાં ગરીબ બાળકને કે રાજમહેલમાં રહેતા રાજકુમારને તેની માતા નજર ના લાગે માટે કાળો ટીકો કરશે. આ શું સૂચવે છે? એક રાજાએ પોતાનાં પ્રધાનને હુકમ કર્યો કે ગામમાંથી સૌથી રૂપાળું બાળક શોધી લાવો. આખા દિવસની શોધખોળ બાદ પ્રધાન પોતાનું બાળક લઈને આવે છે. આ વાર્તા જાણીતી છે. લોહી તેનો રંગ બતાવે જ છે. દરેક સગાઈથી ઊંચી અને સર્વોત્તમ લોહીની સગાઈ હોય છે. ગમે તે થાય પણ જમણો હાથ મોં ભણી જ જાય એ સત્ય છે.
ભરતને રાજગાદી મળે તે માટે કૈકેઈએ દશરથ પાસે માંગેલાં વચનો માની આંધળી મમતા બતાવે છે, જે સૌને યાદ છે. અંધ ધૃતરાષ્ટ્રના, આંધળા પુત્રપ્રેમને લીધે જ મહાભારત સર્જાયું હતું. આજે પણ કેટલીક મા-બાપ પોતાનાં બાળકનાં અવગુણને આંખ આડા કાન કરીને તેની પડખે રહેતાં હોય છે. આમ આંધળો પ્રેમ ક્યારેક વિનાશ સર્જે છે. “બ્લડ ઇઝ થીકર ધેન વોટર” એ વાત તો સાચી જ છે. આજે રાજકારણમાં પણ સીદીભાઈને સીદકા વહાલાં એ કહેવત સાચી પડતી જોવા મળે છે.
સંયુક્ત પરિવારમાં જ્યારે બે ભાઈનો પરિવાર સાથે રહેતો હોય અને એક ભાઈ બંનેના બાળકોને કંઈ વહેંચતો હોય તો હાથમાં આંટી પડ્યા વગર રહેતી નથી. સારી અને વધુ વસ્તુવાળો હાથ પોતાના બાળક ભણી જાય છે. આ સદીઓથી ચાલી આવતું સત્ય છે.
મા-બાપનો પ્રેમ તો આજે પણ અડીખમ હોય છે પણ બાળકનો, સીદકાનો એ પ્રેમ હવે ક્યાં જોવા મળે છે? વૃદ્ધાશ્રમમાં માતા-પિતાને મૂકી આવનાર પુત્રોમાં એ અસ્મિતા હવે ક્યાં છે? મા-બાપની વેદના જોનાર એ સંતાન હવે ક્યાં છે? તેની એક સત્ય ઘટના કહેવી છે. વીસ વર્ષ પહેલાં અમદાવાદના ઘરડાઘરનો બનેલો આ કિસ્સો છે. વિધવા માને દીકરો-વહુ ઘરડાઘરમાં મૂકી આવ્યા હતાં. ઘરડાઘરમાં લોકો પુણ્ય કરવાનાં હેતુથી સાબુ, બિસ્કિટ, ફળ, શૅમ્પૂ જેવી રોજીંદી ઉપયોગી વસ્તુઓ, વાર તહેવારે ઘરડાઘરમાં વહેંચતા હોય છે. આ માજી બિસ્કિટ, ચવાણું પોતે ના ખાય અને એક થેલીમાં સંગ્રહ કરે. રવિવારે વૃદ્ધો બહાર જઈ શકતા. એક રવિવારે આ માજી થેલી લઈને બહાર જતા હતા. તેમની થેલી પડી ગઈ. અંદરથી ખાવાની ચીજો ઢોળાઈ ગઈ. પૂછપરછ કરતા તેમની આંખમાં ઝળઝળિયાં આવી ગયાં. જવાબમાં તેમણે કહ્યું હું મારાં પૌત્ર-પૌત્રી માટે લઈ જઉં છું. મા જરૂર પડે તેનું કાળજું કાઢીને પણ આપી દે. સીદીબાઈને કે સીદીભાઈને તેનાં સીદકા ઘરડાઘરમાં બેઠાં બેઠાં પણ વહાલાં હોય છે. મા-બાપનો તેનાં બાળક પ્રત્યેનો પ્રેમ બિનશરતી હોય છે. એક લોહી છે ને?
કોઈ કલાકારને તેની કલા માટે, કારીગરને તેની કૃતિ માટે, રચનાકારને તેની રચના માટે, કુંભારને ઘડાની સુંદરતા માટે કે સર્જકને તેના સર્જન માટે પૂછો, તો એ શું જવાબ આપશે? સીદીભાઈને સીદકા વહાલાં!
